Obese widow in her late seventies. Disarmingly charming, going blind. She may be old, but she is lucid and speaks with confident vibrancy. She gets a kick out of her warm flair for humor, and she thinks she's ready to die.
A chaise longue and a small table.
A pair of shoes on the floor.
On the table, an empty glass, a coffee cup and saucer, and a Turkish coffee pot.
A bag of pistachios and a glass pitcher of water on the floor behind the table.
NEHLA is glad—as if she's just welcomed guests she loves into her home. She is seated with her legs extended on the chaise longue. Bare feet. She takes off her glasses and wipes them clean. She pours a cup of coffee. She sips.
رشاد شب بيحب الحياة كتير. يعني اولاً، ما بيحب يقعد بالبيت. كان يعمّلي تليفون من المكتب: اِلبسي، جايه آخدك. اِلبس..الساعة 5:30 بيطلع من المكتب وبيجي. منروح زيارة. بعد الزيارة في كوكتيل، منروح ع الكوكتيل. يرجع ع البيت. يشلح و يقلّي: فوتي نامي. ليش بدي نام؟ انا اجيت من الكوكتيل وخلصت، ليش بدي نام؟ يقلّي: لا! واعِد فلان من صحابي بال "كاف دي روا"، وفلان من صحابي بال"مكومبو"، الساعة 11، 12، 1. كنا "غروب" لبنانية. نضهر معهن. نروح نسهر. آخر الليلة، في محل اسمه العجمي. كان بالسوق الطويلة. السوق الطويلة كان زاروبة ضيقة، pavé - حي ضيق.
Les meilleurs magasins étaient à السوق الطويلة. Les deux côtés, il y avaient des magasins, et à la fin...vers la fin...une petite boutique qui s'appele Ajami. Où ils vendaient...
مقادم، و اكل، و شرب، و فول مدمس، و حمص، يعني..
Tout ce qu'il y a plats comme plats libanais. هلّق il n'existe plus. العجمي n'existe plus.الحرب ضربه. ما بعرف، ما بقى في شي من العجمي محله. منروح و منتروِّق بالعجمي، بيكون صار الصبح. وطلعت الشمس الساعة خمسة. ومنرجع ع البيت. منّام شوي، رشاد بيلبس وبينزل ع المكتب. وانا بظل بالبيت. بقيت مدة. وهيدا الموضوع بقي journallement ، ليل نهار.
ما كنت كتير مبسوطة انو اترك الشام لانو كان شي جديد علي. ما كان بدّي اتجوز برّات الشام. اتجوز..بدّك تغيّر البلد، تغيّر أصحاب، تغيّر الجمعة، وما بتعرف من وين بتروح و من وين بتجي. يعني بنت متلي، و متلنا نحن، ابونا مات ونحن صغار..و خصوصي كنا حلوين، يعني كان اول شي لازم نعمل نتجوز صغار.
Et c'était l'opinion de tout le monde.
يعني هدا كان شي طبيعي. انا كنت مسؤولة من وقت الّي مات بابا. كان عمري تسع سنين. بس كان اللّي يجي عبالي ساوي، ساوي. تبعتني ماما من الساعة 8 ع المدرسة، واتغدى بالمدرسة. اخواتي يرجعوا الساعة 4 ع البيت، انا اعمل études بالمدرسة. بخلص études الساعة 6، ارجع ع البيت. لانو ماما عندها - لازمها وقت - تصرفني لتحمّم اخواتي وتدّرسهن. اذا كنت انا موجودة، ما بتقدر تعمل كل هل الاشياء. ولذلك، انزل ع المدرسة وبتلحّق تعمل..اه اه..بتدرّس اخواتي، بتحممهن. الساعة 6، بيجي ياخدني ابو سعيد. الساعة 6، اعمل درسي واعمل وظيفتي، اعمل études ، وبعدين:
Nehla Auzbashi, éh...étudiez ces cents—le eh ces—ces cents vers de la matière! Nehla Auzbashi, lisez cette comédie de Corneille. Auzbashi, faîtes ceci. Donc,
عم باقرأ، عم باقرأ، عم باقرأ. بالفرصة، شو بدّها تفرجيني وتلهيني؟ بتقلّي:
Allez décorez la chapelle.
بقلب الكنيسة في.. بقلب المدرسة فيها كنيسة صغيرة. بيفوتوا الراهبات، بيصلّوا فيها. اه، بتقلّي:
Allez décorer la chapelle, c'était mon plaisir d'aller décorer la chapelle!
ليه؟ لانو بالجنينة في زهور!!
Un grand jardin!
روح ع الجنينة..قص الزهور، يعني افلَت على كيفي بالجنينة. في شجرة توت اقطفها. في شجرت خوخ، اقطفها، مرّات – كتير - لحدّ هلّق..بشوف بمنامي جنينتي كيف بالفرنسيسكان و..قصّ الزهور، واجي زيّن "الشابل". انا لحالي.
Le mois de mai,
ينقلوا العدرا – la vierge- للجنينة. في "جروت" بالجنينة بشهر ماي ينقلوها لهنيك. لانو بِيقولوا:
Le mois de mai c'est le mois de Marie.
ينقلوا العدرا لهنيك.
Alors, moi, je passais, tout heureuse, mon temps dans le jardin.
قص هالزهور وغيّر هالڤازات، وغيّر هالزهور.
Et je décorais, etcetera! Je m'amusais comme une folle. Seulement, le soir, quand mes—eh mes—mon frère et ma soeur partaient à la maison,
اقعد ادرس كورنيّ و راسين و لامارتين و شو اسمه؟ انا بعرف! كل هدول انا احفظهم.
On m'a appris des choses à n'en plus finir.
هلّق يعني مرّات اذا بتقول بيت بكرّهن كلهن انا. روح ع البيت. كان الي مرّاق بسرقة الارضي شوكي. في بوجه بيتنا بستان كبير. كانوا يزرعوا قمح، وداير البستان – الـbordures – يزرعوا ارضي شوك. يزرعوا القمح: ما احلاه بالليل. تبقى نايم، تسمع صوت القمح..عم بيهز. لما بيكبروا وبيصير اخضر، بيطلع بيناتون الكوكوليكوه، منظر بياخد العقل من البلكون. هلّق كله صار بنايات، بنايات، بنايات .يا لطيف. بقى الـbordures هيك كان ارضي شوكي. انا بحب "الارتيشو" نيّ. بقى عاملين حيط هيك قدّه، اه اه..
En bou, pailles et bou.
عرفت شو؟ قَش و طين. هيك حيط قدّه. عاملين هيك bordures صغيرة ، حيط، بس فوقه حاطين barbelé. واحد، اثنين، ثلاث. بقى انا اطلع ع الحيط وامرق فوق الـbarbelé، انزل اسرق الارضي شوكي و ارجع. بعمل هالعملية بعد الظهر لانو امي تطلع زيارة، انا فاضية ما عندي شي. نهار، اجى البستنجي على غفلة. اجى صاحب البستان على غفلة بدي نط انا. طلعت ع الحيط ومرقت فوق، و في الـ barbelé وبدي انزل، علقت يدي من هون لهون بالـbarbelé. يمكن بعده لهلّق العلام موجود.
Sotte comme je suis, tu sais les fils de barbelé, on ne peut pas faire ça. On doit faire—les prendre en haut. Moi, je ne le savais pas.
بلشت اعمل هيك، اعمل هيك، لشرّطتها من هون لهون. فِتت ع البيت..وين ماما. حطِّيت لها قطن، حطت لها "بانسمان" وخبيتها. اجت ماما: يلا يا اولاد ع الحمام! فِتنا ع الحمام، حممتني لانو
C'était elle qui me baignait les cheveux: j'avais les cheveux très longs. Je ne pouvais pas les laver moi-même. يعني, j'ai gardé mes cheveux...jusqu'à l'âge de 17 ans.
هيك، لحدّ هون كان أشقر طويل.
Je le massais,
باخده، بجيبه. باخده، بجيبه..على راسي هيك عمل "شينيون" هيك قده. ما بتخليني امي قصّه. انشرطت ايدي. "هاتي ايدك"! عطيت ايدي. "هاتي ايدك اليمين". حطيت ايدي ورا. "هاتي ايدك اليمين". "شو بها"؟ قلت لها: ما في شي ماما. مشروطة شوي. شالت لي البنسمان، لاقت هيك مفتوحة.. ييييي..!! ولي على قامتك! بس قالت لي "على قامتك"، بلشت ابكي انا. ولو ما عم ابكي..فايته آكل قتلة. ييييي..!! ولي على قامتك! اخدتني، رحت عند الدكتور. قطب لي ياها و عطاني دوا. كيف سرقتي – كيف هيك صار بايدك؟ قلت لها: عم اسرق ارضي شوكي.
J'avais l'habitude de ne pas mentir.
قالت لي: الله لايقيمك. حتى تتوبي تسرقي أرضي شوكي.
Et depuis ce jour, je n'ai plus rien volé. Ni dans le jardin, ni même des fleurs sur la rue.
انا بالنسبة لالي سياسياً، ما كتير- يعني ما كنت مدّايقة من الاحتلال. لكتير اسباب. اول سبب، جيراني، تحتي كان طيرجي فرنساوي.
Notre voisin en bas, c'était un aviateur français. Et sa femme était très gentille. Ils avaient un bébé de l'âge de ma soeur, Wafaq. Et c'était une femme très gentille. Et pour Wafaq maman avait besoin de lait, elle avait besoin de--et, quand, quand elle allait à la coopérative française, cette dame ammenait maman avec elle pour s'acheter. Elle nous achetait du chocolat français, du pain français, le lait Nestlé pour Wafaq. Même les bibrons pour Wafaq. يعني elle nous achetait beaucoup de choses. Donc, ces gens-là étaient des amis. Donc, nous avions rien contre...nous n'avions pas d'idées politiques à ce moment-là. Eh, c'est, eh, maintenant, même les petits enfants parlent politique, mais à ce moment-là nous n'avions pas d'idées politiques. بعدين le voisin dans...eh...eh...l'immeuble à côtés, c'était le chef de la police de Damas. Sa femme, Mme Lefèvre, était très gentille aussi. Donc, nous étions les seules dans Bustan al Raïs avec lesquels ils avaient des contacts. Ils venaient nous voir, nous allions les visiter, en bàs la femme de l'aviateur aussi, et je me rappelle très bien son fils il avait un oeille bleu et un oeille vert. Un très beau bébé.
Nous avions des amis français. Comme nous étions dans une école française et comme maman parlait français, donc, nous avions des relations avec les gens. Pour moi, la domination française ne me gênait pas.
عرفت شو؟
Je n'avais pas d'idées politiques. بس tout le monde voulait se débarrasser des français, donc ils se débarrassent. Quand il y avait des émeutes, et il y a avait des émeutes لكآن, les élèves voulaient ouvrir la porte de l'école. بس elles étaient tous des filles; il n'y avait pas de garçons avec nous. Seules les Françiscaines, seules les filles, et nous avions une grande porte. La porte en fer était du côté de la rue principale. Mais il y avait une grande porte en bois qui avait un—une barre de fer comme ça qui était du côté de la rue adjacente. De la rue intérieure. Et l'école était très près de ma maison.
يعني متل هون – شلون بدّي قل لك – وين صِفي الشارع.
Tu vois? C'est très près. J'allais et je venais à pieds. Alors, quand il y avait ces émeutes, toutes ces élèves voulaient sortir:
فرانسا: ما بدّنا! فرانسا: مدري شو! متل ما بيقولوا كل مرة.
Ils n'arrivaient pas à ouvrir la porte. Elles avaient peur d'ouvrir la porte. Qui était l'instigatrice? Moi. ...comme d'habitude. J'ouvrais la porte. Yella, je faisais ça, je faisais ça... La porte s'ouvrait. Toutes ces filles sortaient. Moi, j'allais à la maison. (Laughter) Elles sortaient par la rue, moi j'allais à la maison parce que je n'avais pas le droit d'y aller! Si ma mère savait, j'étais ou battue ou grondée, alors je ne veux être ni battue et ni grondée.
ليش فتحت الباب؟ لانو لازم يطلعوا ع المظاهرة! ما بعرف!
(Laughter) Pas voit! C'est une émeute. مثل ما قلت لك- je suis une rébèle.
يعني انا بدّي اتظاهر. يعني..
Moi, je veux faire quelque chose. Ce que les filles ne pouv—ne devaient—ne pouvaient pas faire, elles avaient peur, je l'ai fait moi, j'ai ouvert la porte. بس elles – elles sont sorties, moi je suis rentrée chez moi. (Giggle.) Et nous allions de deux côtés opposés! J'ai perdu tout le matin. Elles sortaient, moi je rentrais à la maison. Et maman m'a dit, "Pourquoi tu es là?"
قلت لها: طلعوا مظاهرة.
C'est tout. Je ne peux pas dire plus que ça. Parce que si non, j'aurais une de ces raclets, et à n'en plus finir.
